Chcąc mieć „wolną” głowę z reguły decydujemy się na dopięcie spraw organizacyjnych jak najszybciej. Suknia i garnitur kupiony, data wybrana, fotograf czerwonym kolorem zaznaczył w kalendarzu Wasz ślub, a dom weselny układa stoliki. Nie mniej, została Wam jeszcze jedna wizyta w kancelarii parafialnej. Wizyta, która na pierwszy rzut oka może nieco zdezorientować i przysporzyć ból głowy – trzeba wypełnić protokół przedślubny, który jest wymogiem, aby móc przystąpić do zawarcia związku małżeńskiego.
Protokół przedślubny (nazywane również rozmową kanoniczno-duszpasterską) to badanie narzeczonych, które polega na odbyciu rozmowy i wypełnieniu formularza obejmującego informacje o danych personalnych, przeszkodach do zawarcia małżeństwa, wadach oświadczenia zawarcia małżeństwa oraz, czasami, o tzn. małżeństwie mieszanym. Jego niewypełnienie może oznaczać unieważnienie lub niedopuszczenie do ślubu. Pytania, które czytamy i usłyszymy w trakcie jego wypełniania mogą nas zdziwić, a nawet zbulwersować, więc powinniśmy wcześniej przynajmniej raz przeczytać wszystko i zastanowić się nad odpowiedziami.
Trzeba mieć na uwadze, że forma przystąpienia do protokołu przedślubnego może przybrać postać rozmowy lub wypełniania formularza, ale co ważne, wypełniamy go indywidualnie. Ma to na celu sprawdzenie spójności odpowiedzi obojga. Dodatkowo, jeśli ksiądz uzna, że odpowiedzi różnią się od siebie diametralnie – to leży wyłącznie w jego guście -, to może nakazać wypełnienie protokołu raz jeszcze. Jednocześnie ma on prawo do przeprowadzenia głębokiej rozmowy z wybraną osobą lub obojgiem równocześnie. Sytuacja może być trudna zwłaszcza w przypadku przeprowadzanej rozmowy. Pytania mogą niekiedy dotykać naszej intymności lub po prostu przysparzać lekkie zakłopotanie luz zażenowanie, bo siedząc naprzeciwko obcej nam osoby, musimy odpowiedzieć, między innymi na pytanie o zdolność do współżycia małżeńskiego. Będziemy musieli również wyjść naprzeciw swojej historii i zastanowić się nad ewentualnym powodem do rozwodu… rozwodu w małżeństwie, którego jeszcze nie mamy. Nie każdemu przypadnie to do gustu. Nie każdy również może zgadzać się z taką praktyką, ale jeśli chcemy zawrzeć związek małżeński, to nie mamy wyboru.
Sytuacja wygląda na łatwą, ale nieco komplikuje się w przypadku różnicy w wierze lub chęci zawarcia związku z osobą nieochrzczoną. Przede wszystkim, jeśli jesteśmy w pierwszej wymienionej sytuacji, musimy otrzymać od biskupa dyspensę na możliwość zawarcia takiego związku. Jest to konieczność, bez której nic nie jesteśmy w stanie zrobić. Właśnie w takich przypadkach, różnicę, ma wskazać protokół przedślubny i być może wpłynąć na przyszłą decyzję zakochanych. Natomiast jeśli znajdujemy się drugiej sytuacji i przyszłość wiążemy z osobą niechrzczoną lub niekatolikiem, musimy wypełnić protokół z numerem 4 lub numer 5 (dotyczy to osób niepraktykujących).
Pytania protokołu przedślubnego:
I. Dane personalne.
- Nazwisko (panieńskie i poprzednio używane)
- Imiona
- Imię i zawód ojca
- Imię, nazwisko panieńskie matki
- Dowód osobisty (seria, nr, miejsce i data wydania)
- Data i miejsce urodzenia
- Data i adres parafii chrztu
- Rok i parafia i Komunii św.
- Rok i parafia bierzmowania
- Miejsce i adres stałego zamieszkania
- Miejsce, czas okres i adres tymczasowego zamieszkania
- Miejsce, adres parafii i czas okres poprzedniego zamieszkania
- Miejsce i adres zamieszkania rodziców
- Stan cywilny (wolny, wdowiec, cywilnie związany, rozwiedziony)
- Wykształcenie
- Zawód
- Wyznanie
- Czy uznaje zasady moralności chrześcijańskiej?
- Czy rozumie potrzebę modlitwy, przystępowania do sakramentów św. i uczestniczenia we Mszy św.?
- Czy zamierza przed ślubem w sposób świadomy przystąpić do sakramentu pokuty i przyjąć Komunię św.?
- Czy ukończył katechizację (podstawową, ponadpodstawową, przedmałżeńską)?
- Od jak dawna narzeczeni się znają?
- Czy i od kiedy są zaręczeni?
- Czy rodziny narzeczonych się znają?
- Czy rodzice i opiekunowie wiedzą o zamiarze małżeństwa?
- Czy wyrażają zgodę? Jeżeli nie to dlaczego?
II. Przeszkody małżeńskie.
Przeszkoda niezdolności fizycznej (kan. 1084)
- Czy narzeczony/a nie ma wątpliwości co do stanu swojego zdrowia?
- Czy uważa, że będzie mógł/mogła mieć własne dzieci?
- Czy nie ma wątpliwości co do zdolności do współżycia małżeńskiego?
Przeszkoda węzła małżeńskiego (kan. 1085)
- Czy nie zawierał/a małżeństwa z inną osobą?
- Jeżeli tak, to w jaki sposób małżeństwo to przestało istnieć?
- Czy nie zawierał/a związku cywilnego z inną osobą?
- Jeżeli tak, to w jaki sposób związek ten przestał istnieć?
- Kiedy i dlaczego nastąpił rozwód?
- Czy z poprzedniego małżeństwa lub związku cywilnego wynikają zobowiązania względem współmałżonka, dzieci lub innych osób?
Przeszkoda występku (kan.1090)
- Czy narzeczeni znali się przed śmiercią współmałżonka?
- Co było powodem śmierci?
- Czy któryś z narzeczonych nie jest współwinnym tej śmierci?
Przeszkoda pokrewieństwa (kan. 1091)
- Czy narzeczeni są spokrewnieni w jakim stopniu?
Przeszkoda powinowactwa (kan. 1092)
- Czy narzeczeni nie są powinowatymi w linii prostej?
Przeszkoda przyzwoitości publicznej (kan. 1093)
- Czy narzeczeni nie pozostawali z krewnymi drugiej strony w związku małżeńskim nieważnym lub w konkubinacie?
Przeszkoda pokrewieństwa prawnego (kan. 1094)
- Czy między narzeczonymi nie zachodzi stosunek rodzicielstwa lub rodzeństwa na skutek adopcji prawnej?
Przeszkoda święceń (kan. 1087)
- Czy narzeczony nie przyjął święceń diakonatu lub kapłaństwa?
Przeszkoda wieczystego i publicznego ślubu czystości (kan. 1088)
- Czy narzeczeni nie składali wieczystego i publicznego ślubu czystości w instytucie zakonnym?* Dotyczy tylko katolików obrządku wschodniego
Przeszkoda pokrewieństwa duchowego (kan. 811 KKKW)
- Czy narzeczeni nie pozostają względem siebie w jakiejś relacji w związku z sakramentem chrztu?
III. Wady oświadczenia woli zawarcia małżeństwa .
Jedność (wyłączność), nierozerwalność, sakramentalność małżeństwa, dobro potomstwa (kan. 1055, 1-2; 1056)
- Czy chce zawrzeć małżeństwo zgodnie z nauką Kościoła jako jedno i nierozerwalne do śmierci?
- Czy wewnętrznie zgadza się z nauką Kościoła co do nierozerwalności i wierności? Jeżeli nie, dlaczego?
- Czy dopuszcza rozejście się czy separację w wypadku trudności w małżeństwie?
- Czy chce przyjąć potomstwo w małżeństwie i po katolicku je wychować?
- Czy przyjmuje zasady etyki katolickiej w planowaniu rodziny?
Niezdolność do przyjęcia obowiązków małżeńskich (kan. 1095)
- Czy w rodzinie nie było wypadków choroby psychicznej?
- Czy narzeczeni są przekonani o własnym zdrowiu psychicznym? (kan. 1095, n. 1) Czy mają zdolność do rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich? (kan. 1095, n. 2)
- Czy nie cierpią na przewlekłe lub dziedziczne choroby, o których wzajemnie nie wiedzą? (kan. 1095, n. 3)
- Czy nie nadużywają alkoholu lub innych środków odurzających? Czy nie są od nich uzależnieni? Czy druga strona o tym wie?
Warunek (kan. 1102)
- Czy są stawiane jakieś wymagania, od których uzależnia się zawarcie lub trwanie małżeństwa?
- Czy wymagania te nie mają formy warunku? Czy warunek ten dotyczy przeszłości, teraźniejszości czy przyszłości?
- Jakie jest stanowisko drugiej strony w tej sprawie?
Przymus (kan. 1103)
- Czy narzeczeni sami dobrowolnie podjęli decyzję zawarcia małżeństwa?
- Komu zależy na zawarciu tego związku?
- Czy nie ma nacisku ze strony rodziny lub otoczenia, np. względy materialne, społeczne, obawa zniesławienia?
- Czy nie ma innych okoliczności przymusu, np. bojaźń z szacunku dla rodziców?
Umyślne wprowadzenie w błąd (kan. 1098)
- Czy narzeczeni nie tają przed sobą okoliczności mogących zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego, np. niepłodności, nałogów, zobowiązań finansowych?
IV. Małżeństwa mieszane z braćmi odłączonymi, z niechrześcijanami, z niewierzącymi i niepraktykującymi – kan. 1086; 1124-1129.
Pytania dla strony katolickiej:
- Czy zdaje sobie sprawę, że zgodne pożycie w małżeństwie jest zagrożone z powodu różnic w sprawach najbardziej wewnętrznych, czego z racji zaangażowania uczuciowego się nie dostrzega?
- Jak postąpi w wypadkach konfliktowych, gdy żadna ze stron nie będzie chciała ustąpić, np. w sprawach moralnych i religijnego wychowania dzieci?
- Czy zgodzi się na postępowanie wbrew prawu Bożemu, czyli na życie grzeszne dla zachowania wspólnoty w małżeństwie?
Pytania dla strony niekatolickiej:
- Czy zdaje sobie sprawę z konsekwencji różnicy poglądów, różnej oceny moralnej w wielu sprawach?
- Czy zdaje sobie sprawę z naturalnego obowiązku tolerancji względem przekonań i zobowiązań strony katolickiej?
- Czy zna obowiązki sumienia współmałżonka?
- Czy uznaje jedność i nierozerwalność małżeństwa oraz jego cele:
wspólne dobro małżonków oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa?
W przypadku małżeństw mieszanych obrządkowo:
- jeśli narzeczony jest obrządku wschodniego:
Czy narzeczona chce przejść na obrządek narzeczonego? - jeśli narzeczona jest obrządku wschodniego:
Czy któraś ze stron chce przejść na obrządek drugiej strony?
V. Duszpasterska rozmowa z narzeczonymi.
- Rozmowę ustalono na dzień ……………..
- Rozmowę przeprowadził ksiądz (diakon) ………….
VI. Dokumenty.
- Metryka chrztu św.
- Świadectwo ukończenia katechezy przedmałżeńskiej
- Prośba o wygłoszenie zapowiedzi
- Odpis aktu małżeństwa z USC. Nr dokumentu …………….
- Zaświadczenie konkordatowe. Nr dokumentu z USC ……………
Na początku może nam się to nie podobać. Możemy kręcić nosem i być złym na zaistniałą sytuację. Odpowiadanie na intymne pytania przed obcą osobą, nie należy do komfortowych, ale czasami trzeba przegryźć wargę i zrobić swoje. Jeśli należymy do właśnie tych osób, którym protokół przedślubny się nie podoba, to chyba jest to jedyne wyjście. Inni znajdą w tym sens. Mądrość i zrozumienie fundamentów przyszłego małżeństwa, albo nawet świadectwo dojrzałości swojego partnera/partnerki. Jakby nie było, musimy to wypełnić i mieć za sobą, aby przystąpić do możliwości stanięcia przed ołtarzem. Tego chcecie oboje. Prawda?
Zdjęcia:
Lukas Blazek w serwisie Unsplash
Nathan Dumlao w serwisie Unsplash
Wpisy powiązane:
Formalności i dokumenty do ślubu kościelnego
Ślub cywilny. Jakie formalności i dokumenty trzeba przygotować?